YETMiS iKi SEHIDI SUHEDA´NiN iSiMLERi
Alevi ve Bektasilerde Muharem Matemi ve On iki Imamlar  orocu

    imam Hüseyin ve can dostlari , sehid düsünceye kadar kahramanca carpismistir.birtarafta mazlumu savunan insancil ve Hak Muhammed Ali,ye
baglilik gösteren bir gurup. deyer tarafda gözü dünmüs dini imani kit seytana tapmis binlerce capulcu bir yezit toplulugu ve ordusu vardi.

    Kerbelada sehid edilenlerin sayisi seksen ve ya yetmis ikidir ama kesin olan sayi yetmis iki olarak belirlenmistir. bunlardan yirmi ücünü imam Hüseyin.nin ev
halki ve yakin akraba,lariydi bunlarin arasinda imam Hüseyin.nin üc veya dört yasinda ogluda vardi imam Hüseyin.le beraber oglari, Aliyyül ekber, Cafer ve Abdullah,da sehid düsmüslerdi, imam Hüseyin sehid düstükten sonra küfeliler Ehl-i beyd cadirlarini yamaladilar.

     Sehitlerin yetmis iki kisinin basi kesilmisti bu mübarek baslar ibn-i ziyad,a gönderilmisti imam Hüseyinin üzerine o kadar vahsice davranmislarki otuz üc
mizrak otuz dort kilic yarasi bulunmaktaydin o mübarek bedeni kanlar icindeydi  imam Hüseyin on Muaremde Sehid edildiyinde eli yedi yasindaydi.
Aziz hatirasi önünde saygi ile eyiliyorum

    Bu zülümü yapanlar insan olamaz yezit ve yandas ordusu ancakki hile düzenbaz seytana tapmis kötülük besinden kosan, Hak Muhammed Ali,nin varligini
yok sayan kendisini bilmez ayas köpek lesleridir. bu yüzden biz aleviler olarak yezit,de ve yandas ordusuna herdem lanet okumaktayiz bunlarin yeri mekani nari cehnem olsun cehnem azabiyla diri diri yanip tutussunlar.
   
(10 Muharemde ) 669,da sona eren Kerbela olayin sonuna kadar Hz Hüseyin.ni terk etmeyipte birlikte sehid düsen ulu zatlar Dualarda isimleri yetmis iki SUHEDA diye gecer.
isimleri sirasiyla sunlardir saygiyla hürmetle kalbimizdeki en derin sevgiyle aniyoruz

1- imam Hüseyin             
2- Gazi                             
3- Ali                              
4- Ürve                            
5- Zehr                           
6- Abdullah                  
7- Berber                    
8- Gelbi                     
9- Halid                       
10- Said                       
11- Amr                     
12- Vakkas                     
13- Serih                       
14- Müslüm                 
15- Müzahir                   
16- Hilal                         
17- Abdurrahman         
18- Yahya                       
19- Abdurrahman         
20- Malik                        
21- Amr                        
22- Hasem                   
23- Fazl                   
24- Habib                      
25- Hamza                      
26- Yezd                         
27- Ens                        
28- Abbas                 
29- Cafer                  
30- Seyf                   
31- Malik                 
32- Faris                    
33- Hantala                 
34- Yezd                       
35- Said                       
36- Cebave                   
37- Amir
38- Muhammed  
39- Abdullah
40- Sa´ad
41- Sit
42- Amr
43- Müslüm
44- Kaya
45- Abdullah
46- Cafer
47- Abdurrahman
48- Muhammed
49- Muhammed
50- Avn
51- Abdullah
52- Muhammet
53- Esat
54- Firuzan
55- Hasan
56- Kasim
57- Kasim
58- Ali Ekaber
59- Tahir
60- Tayyip
61-  Turab
62- Avn
63- Abbas
64- Ali Asgar
65- Had-i Ekber
66- Abdulmumin
67- Abdulvahap
68- Abdurrahim
69- Abdurraf
70- Müslim
71- Muhammed
72- Ibrahim

YASI MATEM
MUHARREM (MATEM) (ASÜRE)
ONiKi iMAMLAR (ORUCU )

Biz Aleviler Hz imam hüseyin in kerbela da sehit edilisinin
Anisi olarak muharrem ayinin . 1. 12 .günleri icinde matem.yas
Orucu tatariz (muharrem orucu kuranda ve Hz.Peygamber
Efendimizi hadislelerinde yer almistir

Muharrem matemi hic bir oruca benzemadigi gibi, mukayeseside yapilmaz.
imam Hüseyin,nin sehit edilmesiyle birlikte Oroc demek uygun düsmez, en dogru olani Matem demek isin özüne en uygun olanidir.
Tahrihte Ehl-i Beyt soyuna karsi yasanmis bir vahseti, heryil günü geldigi zaman, Ehl-i Beyt sevenleri tarafindan zalime Zülüme karsi bir durus, Mazluma karsida duyulan aci hüzün ve gözyasi yasamasidir. Ona sahip cikip o aciyi paylasmadir. Matem diye adlandirmak en dogrusu olsa gerek.
      
     Kendimizi miladi takvimine uyarak, belirlenen süre icirisinde yasi matemmizi sürdürürüz. baslangic kurban bayramina göre hesabi yapilir. kurban bayraminin kutlandigi ilk günden itibaren, yirmi günü sayip ve yirminci günün aksami saat yirmi dörtden sonra yasi matem Orocu baslanmis olur. Böyle olmakla birlikte,bazi yörelerde Tunceli, Erzincan, Sivas, Varto, Erzurum, Kars, ve Malatyanin cogu yörelerinde bayanlar birgün önceden Oruc tutmaya baslarlar bu günde Anna Fatma icin tutulmus olur Yörelerde bir baska farklilikta, Asura pisirildiyi gün öglene kadar Yasi Matem Orocu devam eder buda Masumu Paklar,a o yarim gün adanir.

     Kirsal kesimdeki uygulanma ile ketlesmenin getirdiyi uygulama sekli giderek deyismektedir. ketlesmenin getirdikleri calisma kosullari, sartlarin dayatmasi sonucu cogu canlarimiz yasi matemin gereyini yerine getir memektedirler ayrica kenteki bu kosullar bazi canlarimizin isine yaramaktadir is olanaklarini öne sürerek yasi Matemi yerine getir memekteler buda Aleviliyin erimesine yol acmaktadir Kirsal kesimdeki matem görünüm hemen hemen yok görünmektedir Köylerde on iki gün tiras olunmazdi Aynalar ters cevirillirdi yürürken karincaya dahil basilmamasina dikat edilirdi. kirginliklar küskünlükler olmaz kin tasinmaz dosta gercek dost olunurdu simdiki zamana baktigimizda bunlar pek görülmüyor.

Muharrem (Yas ) orucu Kurban Bayramindan 20 gün sonra niyet edilir.
Her sene on gün önde gelen Matem orucu nasil tutulur

1- orucun tutulmasi engec gece saat 24de niyet edilir
ve bu saatten sonra hic bir sey yenilmez ve icilmez
2 iftarin acilmasi günesin batisinda hemen sonra acilir.
3- su icilmez icilirsede kana kana icilmez
4- dügün eylence yapilmaz (GÖNÜL kirilmaz)
5- hic birsey kesilmez kesinlikle (ET cesitleri yenilmez )
6- kari koca iliskileri kesilir ve ayri yataklarda yatarlar
7- kesinlikle (TIRAS OLUNMAZ) on ikigün boyunca.
8- ORUCU rahatsizlik nedeniyle tutamayanlar hayir verirler
9 -orucun on ücüncü gününde tiras olunur temizlik yapilir
10- orucun on ücüncü günün de bütün canlarin evinde
( ASÜRE ) pisirmeleri gerekiyor
11- orucun on ücüncügününde (KURBAN ) kesilir ve dagitilir

MATEM OROCU SÖYLE NiYET EDiLiR

Bism-i Sah..Allah,Allah.... Er Hak-Muhammed-Ali anna fatma askina,
Imam Hüseyin Efendimizin susuzluk orucu niyetine,Kerbela da sehid
olanlarin temiz ruhlarina, EHL-i BEYIT sefaatina,Oniki Imamlar askina
oruc tutmaya niyet eyledim. hak Dergahinda kabul eylesin..."

OROC ACMA DUA,Si

Bism-i Sah...Allah,Allah..Ehl-i Beyt soyuna ve dostlarina
Selam olsun.- Yezidin soyuna ve yandaslarina yüzbinkere lanet olsun. Yüce
Allah,him imam Hüseyin askina ve on iki imamlar on dört masumu paklar icin
Tuttugumuz oruclari kabul eylesin. Gercege hü.."

YEMEK SONUNDA OKUNACAK DUA

Ya Allah,him sana innandik yine sana siginiyoruz
Muarem ayinda oroc tuttuk niyet eyledik
Ya Allah,him sen tuttugumuz oroclari kabul eyle
Imam Hüseyin kerbella icin yasimiz büyük olur
imam hüseyin askina tuttugumuz oroclari kabul eyle
Yetmis iki kerbella sehitler askina tuttugumuz oroclari kabul eyle
Oniki imamlar askina tuttugumuz oroclari kabul eyle
Ondört masumu paklar ve onyedi kemer bestler askina tuttugumuz oroclari kabul eyle
Kirklar askina tuttugumuz oroclari kabul eyle
Seksenbin rum erenlerin doksanbin orosan pir.lerin tutugu oroca bu orucumuzu dahil eyle
Yüz yirmidört bin nebilerin ücyüz atmis altibin embiya ve evliyalarin orocu eyle
Bütün gelmis gecmislerimizin mekanlarini cennet kabirlerini nur eyle
Ahretimizi hayir getiresin hayir tekbir eyleyesin
Dilde dileyimizi gönülden muradimizi ihsan eyle
Sah Baba Mansurun kerametini zahiren batinen üzerimizde hazir ve nazir eyle
Ehl-i Beyit Evlatlarina soyuna yüzbinkere sükürler olsu sükürler olsun sükürler olsun
Yezidin soyuna kendisine yandaslarina yüzbinkere lanet olsun lanet olsun lanet olsun

Yasi matemin on ücüncü güne asüre bisirilken basinda okunacak olan dua söyledir.

B-ism-i sah, Allah Allah
Barekalla, Sehitler Sahi

imam Hüseyin Efendimizin Kerbela sehidlerinin yüce ruhlari sad olmasi icin barekallah.
cümle Erenlerin ruhlari icin barekallah Kurbanlarimizin kabulu icin , barekallah.göklerden hayirli raymetlerin yagmasi yerden hayirli bereket vermesi icin barekallah. Muhammed Mustafa, Ali-el Murtaza imam hasan imamu hüseyin Kerbela Sehidleri icin barekallah.imamu Zeynel Abidin imam Muhammet Bakirin haki  icin barekallah.imamu cafer-i sadik ve imam Musa kazimmin hakki icin barekallah. imam Ali Riza ve imam Muhammed Taki,nin haki icin barekallah. imam Ali naki ve imam Hasan askeri icin barekallah.imam Muhammed Mehti sahip zamani,ni haki icin barekallah.Hünkari haci bektasi veli ve sah Baba Mansurun haki icin barekallah.Ahrete göcenlerimizin cümlesi haki icin barekallah. ya Allah,himdildedileyimizigönülden muradimizi nasibi hak eyle
duasi bizden kabulu Hakktan ola gerceye Hü